Su petrolden daha değerli! Konya Ovası'nda önlem alınmalı

Konya'da obrukların ve yüzey yarıklarının sayısı her geçen gün artıyor. Kuraklığın kendini iyice hissettirmesi, vahşi sulamanın artması, Konya Havzası'nda yer altı su seviyesini de azaltıyor. Yer altı su seviyesinin azalması, obruk oluşumunu tetikliyor. Konya'da artık sadece Karapınar'da değil, birçok ilçede obruklar görülüyor. Bu obruklar, yerleşim yerlerine yakın olmadığı için gündeme gelmese de, tehlikenin boyutu her geçen gün yükseliyor.

YER ALTI SU SEVİYESİNDE AZALMA OBRUK OLUŞUMUNU HIZLANDIRDI!

Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, son dönemde sayıları artan obruklar ve yüzey yarıklarıyla ilgili Merhaba Gazetesi'ne bilgiler verdi. Prof. Dr. Eren, yer altı su seviyesindeki azalmanın obrukların oluşumunu hızlandırdığına dikkat çekti. Obruk oluşumunda kayanın cinsinin, kırıkların ve yer altı su seviyesinin ve bileşiminin etkili olduğunu ifade eden Eren, “Obruk, jeolojik bir olay. İnsan faktörünün olmadığı dönemlerde de obrukların olduğuna şahit oluyoruz. Tarımsal faaliyet yürütülmeyen yerlerde de jeolojik bir olay olduğu için obruklar bulunmaktadır. Bu jeolojik olayı önleyebilmek mümkün değil. Ancak şunu iyi bilmek gerekir. Eskiden bu obruklar 20 yılda oluşuyorsa, bugün yer altı su seviyesi azaldığı için obrukların oluşma hızı arttı. Bu yönüyle yer altı su seviyesi obruk oluşumunda önemli faktörlerden biri” şeklinde konuştu.

SU KAYNAKLARININ BÜYÜK ÇOĞUNLUĞU TARIMDA KULLANILIYOR

Obrukların ana hattıyla yer altında bulunan mağaraların tavanlarının zaman içinde çökmesiyle oluştuğunu belirten Prof. Dr. Yaşar Eren, bunun yanında sondaj kuyularından aşırı malzeme çekiminin, yer altı galerilerinin maden boşluklarının tabanının çökmesinin ve benzeri nedenlerle de obruk oluşumunun hızlanabileceğini vurguladı. Bir bölgede karstik yapının bulunmaması durumunda yer altı su seviyesindeki azalmanın obruk oluşturmayacağının altını çizen Eren, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Buralarda da yüzey yarıkları oluşur. Maalesef Konya'da son yıllarda obrukların oluşum sayısı artıyor. Genel olarak ayrıca bir değerlendirmelerde bulunursak, şunlar da söylenebilir; uzun geçen kuraklık döneminden sonra fazla bir yağışın etkili olması toprağın ağırlığını artırır. Tanelerin aşağıdaki boşluklara inişi hızlanır ve sayıda artışlar olabilir. Bakın, su kaynaklarının yüzde 70-80'i tarımda kullanılıyor. Diğer sektörlerde bu kullanım oranı yüzde 20 ile 30 arasında değişiyor. Yer altı su seviyesinde azalmanın en büyük faktörü suyun aşırı kullanımıdır. Yağış yetersizliği de yer altı su seviyesini azaltıyor.”

ÜRETİM ANLAYIŞINI DEĞİŞTİRMELİYİZ

Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye'de de gıdanın öneminin her geçen gün arttığına dikkat çeken KTÜN Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, şunları kaydetti: “Bir ülke için en önemli iki unsur gıda ve su kaynağıdır. Bu ikisi arasında bir denge oluşturabilmek çok önemli. Herhangi birinden vazgeçme lüksümüz yok. Nüfus arttıkça, ihtiyaçlarımız da artıyor. Öncelikli olarak bir ekim planlaması yapmamız gerekiyor. Yer altı suyunu çok kullanacak bir duruma girmememiz gerekiyor. Ekstra su kaynakları bulmalıyız. Dış havzalardan Konya'ya su getirmekten bahsediliyor. Bu meselenin sorunlara çözüm olup olmayacağını da iyi irdelemek lazım. Sadece Konya'da değil, Türkiye'nin her yerinde suya ihtiyaç var. Yeni su kaynaklarına yönelmeliyiz. Suudi Arabistan, yer altı suyunu kullanmayı bıraktı. Birçok ülke aynı uygulamayı hayata geçirdi. Suyun artık petrolden daha değerli olduğu dönemleri yaşıyoruz. Petrolü nasıl ki borularla taşıyorsak, suyu da aynı şekilde taşımalıyız. Akdeniz veya Karadeniz... Denize yakın bölgelerde yani kıyılarda açılacak tesislerle böyle bir proje hayata geçirilmeli ve Konya'ya su aktarımı sağlanmalı. Ovaya su getirmek lazım. Ekstra su temini meselesini geç kalmadan, bugünden düşünmek zorundayız. Çok su tüketen ürünlerle ilgili bir planlama yapılmalı ve yerine göre üretim anlayışını hayata geçirmeliyiz. Geç olmadan tedbirlerimizi almalıyız. Birçok gölümüz kayboldu. Akşehir, Akgöl başta olmak üzere birçok göl yok oldu. 1970'li yıllardaki birçok göl yok oluyor. Tuz Gölü'nün yok olmak üzere olduğunu görüyoruz. Obruk, aslında Konya'nın birçok noktasında var. Sadece yerleşim yerlerine yakın olmadığı için pek gündeme gelmiyor. Obruk meselesi sadece Konya'nın da değil, birçok şehrin meselesi. Sivas, Çankırı, Mersin, Afyon, Diyarbakır, Batman'da da obruklar oluşuyor. Yapmamız gereken geç olmadan çözüm önerilerimizi hayata geçirmek.”

EMRE ÖZGÜL